Somerset Moem: Oy va sariq chaqa

Inson ruhan tanazzulga yuz tutmasligi, o'zining yashirin shaxsiyatiyu asl "men"ini yo'qotib qo'ymasligi uchun keskin burilish yasashga kuch topishi va qatʼiy qaror qabul qilishiga hech narsa, hatto vaqt ham to'sqinlik qilmasligi lozim. Ha, hech qachon "endi kech" tamoyiliga aldanib qolmang. Sizni harakatsizlantirib qo'ygan qobiqlar, zerikarli qonun-qoidalar, omma uchun odatiy bo'lib qolgan qoliplardan xalos bo'ling. Eng muhimi, o'zligingizga qarshi yashamang. Asar nima haqida ekanligini payqagandirsiz?! Romanning bosh qahramoni qirq yoshli Charlz Striklend asli savdo olami kishisi bo'lsa-da, o'zida sanʼatga nisbatan ilohiy kuch mujassam ekanligini avvalboshdan his etardi. Bu yo'lda u hatto oilasini tashlab, Parijga bosh olib ketadi. Striklend, tom maʼnoda ilohiy qobiliyat sohibi edi, lekin sanʼat undan yaxshigina badal ham talab qiladi. Uning o'z ayoli va farzandlarini yolg'izlatib ketishi hamda og'ir damda ko'makdosh bo'lgan qadrdoni Dirk Struve yaxshiliklariga aks taʼsir ko'rsatishi, ayni paytda Blansh Struve muhabbatiga nisbatan adolatsizligi, uning hayotiga zomin bo'lishi rassom qismatining naqadar murakkab ekanini ko'rsatadi. Striklend instinktlarga bo'ysunmaydi, u uchun ijtimoiy talablar mutlaqo ahamiyatsiz. Asar davomida qaxramon hech vaqosiz - sariq chaqasiz tasvirlansa-da, ammo hayotining so'ngida insoniyatga daxldor, mukammal sanʼat asari yaratib ketadi.