Ali Ibrohim Akram: Xolid ibn al-Valid. Yengilmas qo'mondon

Islom dini uchun olib borilgan janglar o'zining yorqinligi va g'alabalarga boyligi bilan jang sanʼati tarixiga bemisl hissa qo'shgan. Isteʼdodli musulmon qo'mondonlarining jasorati va mahorati esa hech kimga sir emas. Lekin, shunga qaramay, dunyoda islom jang tarixi haqida juda kam maʼlumotlar bor. Hech bir harbiy mutaxassis musulmonlar ishtirokidagi mashhur janglar tarixi haqida tadqiqotlar olib borib, dalillarni sinchiklab o'rganmagan va ular haqida batafsil maʼlumot yozmagan. Umuman olganda, bunday tadqiqotlar olib borish uchun jiddiy urinishlar ham bo'lmagan. Bu mavzu shu vaqtgacha hech kim tomonidan yoritib berilmagan. Pokistonlik tadqiqotchi general-leytenant A.I.Akramning "Xolid ibn al-Valid" asari mazkur bo'shliqni to'ldirishga xizmat qiladi. Ushbu asar, avvalo, muallifning aniq tarixiy manbalarga asoslangani, qolaversa, jang bo'lib o'tgan hududlarni shaxsan borib ko'rib, xaritalarini shakllantirgani, islomning dastlabki, muhtasham yillarida sodir bo'lgan janglar va voqealarni jonli tarzda tavsiflagani bilan ahamiyatlidir. Kitobxon mutolaa davomida Xolid ibn al-Valid hayoti va harbiy muvaffaqiyatlari bilan tanishar ekan, muhim bir masaladagi aniq yechim, yaʼni ayrim mualliflarning musulmonlar harbiy taktika va maʼlum tartibdagi harakatlar haqida bilishmagan, bu haqda Rasulullohning (s.a.v.) vafotidan keyingi harbiy to'qnashuvlarda ularga qarshi jang qilgan vizantiyaliklar va forslardan o'rganishgan, degan qarashlari asossiz ekaniga amin bo'lishadi.